Kentsel Dönüşüm
Yerleşme sistemleri söz konusu olduğunda, bir yerleşmenin tanımı için bir çok değişkeni ölçerek sistemin çeşitli özelliklerini ve bu özelliklerin nasıl değiştiğini belirleyebiliriz. Yerleşmelerin büyümesi, büzülmesi veya yoğunlaşması doğrudan nüfus ve yüzölçümü gibi niceliksel değişkenlerle ölçülebilmektedir. Ancak kentler sadece alansal ve yoğunluk olarak değişmemekte kentin alt parçaları arasında da nüfus ve işgücü hareketliliği ile beraber yapı stoğu gibi fiziksel ve işlevsel değişiklikler de yaşanmaktadır.
Kentlerdeki bu dönüşüm sosyo-ekonomik değişkenlerle de ölçülebilmektedir. Hanehalkının gelir durumundan ortalama hanehalkı büyüklüğü ile çalışan sayısına çeşitli değişkenlerin zaman içinde mekansal dağılımı kentteki değişimi bize yansıtmaktadır.
Kent merkezinin boşalması, alt merkezlerin oluşması, belirli mahallelerde cazibenin artması, kent merkezine dönüş gibi bir çok süreç kentte kendi iç dinamikleriyle beraber gerçekleşmektedir.
Dönüşüm, kentin olağan işleyişinde, dışarıdan müdahale gerektirmeden, kentin kendi iç dinamikleriyle gerçekleşebildiği gibi çeşitli planlama stratejileri ve politikalarıyla da yavaşlatılmakta veya hızlandırılmaktadır.
Kimi zaman kent kendi işleyişi içinde bazı alt bölgelerin yıpranmasına ve cazibesinin azalmasına engel olamamaktadır. Bu koşullarda yasal ve kurumsal araçlar veya projeler devreye girmektedir. Bu çeşitli müdahaleler incelenmelidir ki yerleşmelerin veya kentlerin verdikleri tepki ölçülebilsin. Bu koşullarda kentin iç dinamiklerini hareketlendirecek, içsel dönüşümü yönlendirecek ve hızlandıracak dışsal bir karar alınarak kentsel dönüşüm projesi uygulanabilir (Yetişkul, 2018).
*İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Ana Planı 2015 Yılı Hanehalkı Anket verileri kullanılarak Yeliz Emecen tarafından hazırlanmıştır.
İBB, Kentsel Dönüşüm Dairesi Başkanlığı, 2017. Kentsel Dönüşüm Çalışmaları Sunumu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
Yetişkul, E. 2018. İzmir Modeli – Kentsel Dönüşüm Uygulamaları. İzmir Modeli Çalışmaları Fiziki Planlama. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 56-102.